Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсенче ҫурхи ака-суха ӗҫӗсем малалла пыраҫҫӗ. Елчӗк районӗнче ака вӗҫленнӗ ӗнтӗ, Шӑмӑршӑ тӑрӑхӗнче ку ӗҫе юлашки гектарсем ҫинче пурнӑҫлаҫҫӗ.
Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Фейсбукра ҫырнӑ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗ тӗлне пирӗн республикӑра ҫуртрисене 114,6 пин гектар акнӑ. Ку вӑл планпа пӑхнин 59,4 проценчӗ пулать. Ҫапла вара ҫуртрисене акассипе аграрисем ҫурринчен иртнӗ. Планпа пӑхнӑ лаптӑксене Елчӗк районӗнче ҫӗннӗ, Шӑмӑршӑ районӗнче палӑртнин 85,1 проценчӗ чухлӗ акнӑ.
Ҫӗрулмине 596 гектар лартнӑ, пахчаҫимӗҫе — 190 гектар, ҫу валли туса илекен культурӑсене — 6 пин гектар. Хӑмла хуҫалӑхӗсенче те ӗҫ малалла пырать.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, пирӗн республикӑра ял ҫыннисене 0,1 процентлӑ ипотека кредичӗ пама тытӑннӑ. Тӗрӗсрех, ҫӗнӗ йышӑну вӑя кӗнӗ.
Аса илтерер: ял ипотекине ҫӗршывра 3 процент тесе палӑртнӑччӗ. Пирӗн тӑрӑхра процент ставкине татах пӗчӗклетрӗҫ. Ҫапла тума республика Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев маларах сӗннӗччӗ. Ӗнер Министрсен Кабинечӗ ятарлӑ хушӑва алӑ пуснӑ.
Пӗчӗк ставкӑпа кредит илме тивӗҫ категорие ҫаксем кӗнӗ: 3 е ытларах ача ӳстерекен, ялта ӗҫлесе пурӑнакан ҫемьесене ипотекӑна 0,1% ставкӑпа парӗҫ; АПКра тата ветеринарта ӗҫлекенсене – 0,5%; социаллӑ сферӑра ӗҫ килӗшӗвӗпе е усламҫӑ пулса тӑрӑшакансене – 1% ; ялта потребкоопераци тата ял хуҫалӑх кооперацийӗнче тимлекенсене – 1%; ялта пурӑнса АПКра ӗҫлес шухӑш тытнисене – 1,5%; ялти социаллӑ сферӑра ӗҫе кӳлӗнес кӑмӑллисене – 2%.
| АКА | 12 |
Кӑшӑлвирус шуйхатнӑ ентешӗмсене
«Унта ан тух!», «Кунта ан кай!»...
Ку — пурнӑҫ-и вара? Кай-кай!..
Хаяр чир-чӗр этемлӗхе
Хупса хурасшӑн читлӗхе.
Куҫа та курӑнман амак
Пире пӑхӑнтарасшӑн ак.
Те хамӑр кӗрӗс-мерӗсле
Пурнатпӑр?.. Ҫитрӗ тӗрӗслев.
Шӑпланчӗ вӑйӑ та уяв,
Мӗнле-ши тухӑпӑр уя?..
Тарлатӑр аҫлӑк та ҫуха —
Тӑватпӑрах ака-суха!
Пӗччен ларсассӑн та килте,
Эпир — ан манӑр! — пӗр кӗлте.
Асра тытсан ҫак чӑнлӑха
Инкек хуҫаймӗ халӑха.
Ҫак ырӑ туйӑм хушнипе
Хамри мӗнпур чун ӑшшипе
Сире пурне те ыталам,
Телей сунса салам калам.
Паян Шупашкарта «Ҫӗрулми – 2020» регионсен хушшинчи курав уҫӑлнӑ. «Николаевски» суту-илӳ комплексӗнче ултӑ павильонра вӑрлӑх сутнӑ. Вӗсене республикӑри хуҫалӑхсем илсе килнӗ. Пӗтӗмпе – 25 сорт. Вӑрлӑха хамӑр патра тата ют ҫӗршывсенче селекци тунӑ.
Курава ыран та ҫитсе килме май пур. Унта Комсомольски районӗнчи «Слава» агрофирмӑн, Ҫӗрпӳ районӗнчи «Чувашский НИИСХ», Вӑрнар районӗнчи «Агрохмель» тулли мар яваплӑ обществӑн, Муркаш районӗнчи Г.А.Павлов фермерӑн, ҫак районти В.И.Степанов фермерӑн тата Куславкка районӗнчи И.В.Семенов фермерӑн вӑрлӑхне туянма пулать.
Курав ирхи 9 сехетрен пуҫласа 17 сехетчен ӗҫлӗ.
«Атлашевский» ял хуҫалӑх кооперативӗн эмбрион центрӗнче эмбрионсене куҫарса лартнӑ хыҫҫӑн виҫӗ пӑру тата пӗр вӑкӑр ҫут тӗнчене килнӗ. Вӗсем пурте сывӑ.
Эмбрион центрӗ 2019 ҫулхи ҫулла ӗҫлеме пуҫланӑ. Ҫӗнӗ технологисем пулӑшнипе тухӑҫа ӳстерме пулать. Ҫапла майпа пӗр ӗнерен ҫулталӑкра пӗр пӑру кӑна мар, 3-5 пӑру илме пулать.
Палӑртмалла: Раҫҫейре эмбрионсене куҫарса лартакан 10 центр ҫеҫ ӗҫлет. Пӗри – Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче. Лабораторие кивӗ ферма вырӑнӗнче темиҫе уйӑхра ҫӗклесе лартнӑ.
Чӑваш Енри аграрисем кӑҫал 970 млн тенкӗлӗх ҫӑмӑллӑхлӑ кредит илме пултарӗҫ. Республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ял хуҫалӑх таварне туса илекенсем ҫурхи ака-суха ӗҫне ирттерме ҫӑмӑллӑхлӑ кредитсем илме пуҫланӑ та ӗнтӗ.
Халӗ ҫуракине хатӗрленмелли вӑхӑт пулнине шута илсен кивҫен укҫа-тенкӗ ял хуҫалӑх предприятийӗсене питех те кирлӗ. Вӑрлӑх та ҫӗнетмелле, техника та туянмалла, им-ҫампа ҫунтармалли-сӗрмелли материал та туянмалла.
Паянхи кун тӗлне РФ Ял хуҫалӑх министерстви ҫӑмӑллӑхлӑ 17 кредит уйӑрма ирӗк панӑ. Унта ҫитернӗ заявкӑсем хальхи вӑхӑтра тата тепӗр 17.
Кӗске вӑхӑтлӑх кредит илме Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсем валли Мускав пӑхса хӑварнӑ субсиди лимичӗ — 44,1 млн тенкӗ. Апла пулсан 970 млн тенкӗлӗх ҫӑмӑллӑхлӑ кредит илме май пур.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал Чӑваш Енри ялсене аталантармашкӑн 700 миллион ытла тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. 185,5 миллион тенки федерации хыснинчен килӗ.
Ялсене «Ялсенчи территорисене комплекслӑ аталантарасси» программӑна 2019 ҫул вӗҫӗнче йышӑннӑ. Унпа килӗшӳллӗн, ҫуртсем хута ямалла, инфратытӑма аталантармалла, тавралӑха хӑтлӑлатмалла.
Федераци хыснинчен уйӑрнӑ уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе 40 ҫемье пурӑнмалли условисене лайӑхлатма пултарӗ.
CKS INTERNATIONAL TRADING (BEIJING) CO LTD компани элчисем, вӑл Китайра вырнаҫнӑ, Чӑваш Енре пулса курнӑ. Вӗсем «Юрма» агрохолдинг ертӳлӗхӗпе тӗл пулса пӗр ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
Тӗлпулура икӗ ен ҫапла калаҫса татӑлнӑ: «Юрма» хапрӑк бройлер чӗпписен урисене Китая ӑсатма тытӑнӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Китайран ҫитнӗ ҫынсем агрохолдинг ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашнӑ. Хӑнасене экспорт тумалли продукци пахалӑхӗ килӗшнӗ. Халӗ вӗсем Китая чӑх-чӗпӗн 11 тӗслӗ аш-какайне ӑсатассине сӳтсе яваҫҫӗ.
Сӑмах май, Чӑваш Енри ял хуҫалӑх продукцийӗн ҫуррине Китая ӑсатаҫҫӗ. Пӗлтӗр экспорт 41,8 процентпа танлашнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Рындино ялӗ ҫывӑхне «Юрма» агрохолдинг чӑх каяшне пырса тӑкни, унӑн шӑрши унта пурӑнакан ҫынсене килӗшменни пирки хыпарланӑччӗ. Ку шӑрша Шупашкар тата Шупашкар районӗнче те туйнӑ. Ҫакӑ Россельхознадзора та кӑсӑклантарнӑ. Ведомство ыйтӑва уҫӑмлатнӑ вӑхӑтра хапрӑк лару-тӑрӑва ӑнлантарнӑ.
Аса илтерер: Шупашкар районӗнчи Шемшер ялӗнче пурӑнакансем каяш пырса тӑкни пирки пӗлтернӗччӗ. Ҫав 32 гектар ҫӗр Валерий Прокопьев фермерӑн, вӑл каланӑ тӑрах, тӑпрара 35 ҫула яхӑн органика пулман, ҫавна май тухӑҫ пӗчӗк. Фермер ку ҫӗрпе 5 ҫул усӑ курать. Вӑл «Юрмапа» ятарласа килӗшӳ тунӑ. «Эпир вӑхӑтра сапаларӑмӑр, ҫуркунне вӑхӑтра сухаласа акӑпӑр. Кунта ним хӑрушши те ҫук», - тенӗ фермер.
Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсем хӑйсен продукцине 37 ҫӗршыва ӑсатаҫҫӗ. Кун пирки республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтереҫҫӗ.
2019 ҫулта пирӗн тӑрӑхри продукцие аграрисем ют ҫӗршыва 25,6 миллион долларлӑх сутнӑ. Ку вӑл планпа палӑртнинчен 4,9 процент нумайрах. Экспорт калӑпӑшӗ пӗлтӗр 2018 ҫулхинчен 8 процент ӳснӗ.
Агроэкспортӑн тытӑмӗнче 80 проценчӗ тарӑннӑн тирпейленӗ продукци: кондитер изделийӗсем, соус, кетчуп, горчица, сӑра, хӑмла. 20 проценчӗ — чӗртавар: вика, пӑрҫа, йӗтӗн, сар пӑрӑҫ, ыраш, урпа тата ытти те.
Пирӗн республикӑри аграрисем экспорт калӑпӑшне 2024 ҫул тӗлне 46 миллион доллара ҫитересшӗн. 2014 ҫулхипе танлаштарсан агроэкспорт калӑпӑшӗ 2018 ҫулта 3,2 хут ӳснӗ.
+13.3 °C